Zasady przeprowadzania weterynaryjnej kontroli granicznej zwierząt i produktów wprowadzanych z państw trzecich

Na podstawie art. 15b. ust. 1 pkt 1 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.2021, poz.306, z późn.zm.) graniczny lekarz weterynarii jest właściwym organem do przeprowadzania kontroli urzędowych oraz wykonywania innych czynności urzędowych dotyczących zwierząt i towarów w punkcie kontroli granicznej (BCP - ang. Border Control Post) niezależnie od tego, czy te zwierzęta i towary podlegają kontroli, o której mowa w art. 47 ust. 1 lit. a, b oraz d-f rozporządzenia (UE) 2017/625). Kontrola ta jest wykonywana w BCP pierwszego przybycia do UE i polega w szczególności na:

• kontroli dokumentów - zgodnie z art. 3, pkt 41) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych);
• kontroli identyfikacyjnej - zgodnie z art. 3, pkt 42) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych) ;
• kontroli bezpośredniej - zgodnie z art. zgodnie z art. 3, pkt 43) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2017/625 (rozporządzenie w sprawie kontroli urzędowych), a w szczególności
• zwierząt - zgodnie z wymogami, o których mowa w załączniku I do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/2130;
• produktów (pochodzenia zwierzęcego, materiału biologicznego, produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, produktów pochodnych, siana i słomy, produktów złożonych, paszy niepochodzącej od zwierząt) - zgodnie z wymogami o których mowa w załączniku II do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/2130;

Przesyłka - oznacza pewną liczbę zwierząt lub ilość towarów objętych tym samym świadectwem urzędowym, poświadczeniem urzędowym lub innym dokumentem, przewożoną tym samym środkiem transportu i pochodzącą z tego samego terytorium lub państwa trzeciego, oraz - należącą do tego samego rodzaju, tej samej klasy lub mającą taki sam opis (zgodnie z art. 3, pkt. 37) rozp. (UE) 2017/625)

Na podstawie art. 47 rozporządzenia (UE) 2017/625 kontroli urzędowej w BCP pierwszego przybycia do UE poddaje się  każdą przesyłkę wprowadzaną na teren UE, która należy do kategorii zwierząt i  towarów wymienionych w 47 ust. 1 lit. a, b oraz d-f tego rozporządzenia (są to m.in. zwierzęta, produkty pochodzenia zwierzęcego, materiał biologiczny, produkty uboczne pochodzenia zwierzęcego, siano i słoma, produkty złożone, pasze pochodzenia niezwierzęcego z niektórych państw trzecich, podlegające czasowemu zwiększeniu kontroli urzędowych), przy czym weterynaryjna kontrola zwierząt domowych towarzyszących podróżnym, przywożonym lub przewożonym w celach niehandlowych, realizowana jest według odrębnych zasad (więcej informacji o podróżach z państw trzecich ze zwierzętami towarzyszącymi dostępnych jest tutaj).

Urzędowa kontrola weterynaryjna na granicy zewnętrznej UE obejmuje weryfikację zgodności zwierząt/towarów wwożonych na teren UE pod kątem zdrowia i dobrostanu zwierząt i/lub bezpieczeństwa dla zdrowia konsumenta. Jest to kontrola przeprowadzana  na wniosek, dlatego istotne jest, aby wnioskodawca wcześniej przygotował stosowne dokumenty, pozwalające na powiadomienie granicznego lekarza weterynarii w BCP o zamiarze wprowadzenia przesyłki na teren UE przed jej przewidywanym przybyciem do UE oraz na zgłoszenie przesyłki do kontroli, kiedy dotrze już na teren przejścia granicznego.

Przywóz lub przewóz zwierząt lub  produktów stwarzających groźbę rozprzestrzeniania się chorób zakaźnych zwierząt jest zabroniony.

Graniczne punkty kontroli - dane teleadresowe

• graniczne inspektoraty weterynarii (polskie graniczne posterunki kontroli funkcjonują w ramach granicznych inspektoratów weterynarii);
• unijne punkty weterynaryjnej kontroli granicznej.

Prenotyfikacja przesyłki - obowiązek podmiotu odpowiedzialnego za przesyłkę

Zgodnie z rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2019/1013 podmiot odpowiedzialny za przesyłkę zwierząt czy produktów, z wyprzedzeniem co najmniej jednego dnia roboczego przed przewidywanym przybyciem przesyłki do UE, informuje o tym fakcie granicznego lekarza weterynarii w punkcie kontroli granicznej pierwszego przybycia do UE.

Podmioty odpowiedzialne za przesyłkę dokonują wcześniejszego powiadomienia poprzez wypełnienie i przedłożenie odpowiedniej części dokumentu CHED do systemu TRACES NT. W przypadku przywozu produktów informacja, o której mowa powyżej przekazywana jest z wykorzystaniem wspólnego zdrowotnego dokumentu wejścia (CHED dla produktów), którego wzór określono w załączniku II, części 2, sekcji B  do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1715.

W przypadku przywozu zwierząt informacja, o której mowa powyżej przekazywana jest z wykorzystaniem wspólnego zdrowotnego dokumentu wejścia (CHED dla zwierząt), którego wzór określono w załączniku II, części 2, sekcji A do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1715 .

Organ przeprowadzający weterynaryjną kontrolę graniczną

Weterynaryjną kontrolę graniczną przesyłek przywożonych na teren UE przez polskie przejście graniczne przeprowadza graniczny lekarz weterynarii, który jest organem pierwszej instancji w postępowaniu administracyjnym. Organem wyższego stopnia w stosunku do granicznego lekarza weterynarii jest Główny Lekarz Weterynarii. W praktyce oznacza to, iż Główny Lekarz Weterynarii nie wydaje opinii w sprawie, jeśli postępowanie administracyjne nie zostało zakończone na poziomie organu pierwszej instancji.

Na podstawie art. 15b. ust. 2 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.2021, poz.306, z późn.zm.), w przypadkach, o których mowa w art. 65 ust. 2 rozporządzenia (UE) 2017/625 (przesyłki niezgłoszone przez podmioty jako zawierające produkty podlegające kontrolom urzędowym w BCP) kontrolę urzędową zwierząt i towarów, o których mowa w art. 47 ust. 1 lit. a, b oraz d-f wspomnianego rozporządzenia, a także inne czynności urzędowe w odniesieniu do takich zwierząt i towarów wykonuje:

• graniczny lekarz weterynarii - w przypadku gdy produkty te znajdują się w miejscu objętym terytorialnym zakresem działania tego granicznego lekarza weterynarii;
  powiatowy lekarz weterynarii - w przypadku gdy produkty te znajdują się w miejscu położonym poza terytorialnym zakresem działania granicznego lekarza weterynarii.

Opłaty związane z weterynaryjną kontrolą graniczną

UWAGA! Od dnia 11 sierpnia 2022 r. obowiązuje nowy cennik opłat.

1. Opłata za czynności związane z weterynaryjną kontrolą graniczną - zgodnie z cennikiem określonym w  rozporządzeniu Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 29 lipca 2022 r. w sprawie stawek opłat za czynności wykonywane przez Inspekcję Weterynaryjną (Dz.U. 2022, poz. 1672)
2. Opłata skarbowa zgodnie z ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej:
• za wydanie decyzji administracyjnej - w wysokości 10 zł (art. 1 ust. 1 pkt. 1 lit. a oraz poz. 53 części I załącznika do ustawy); 
• od pełnomocnictwa (złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii) - w wysokości 17 zł (art. 1 ust. 1 pkt. 2 oraz cz. IV załącznika do ustawy). 

Praktyczne wskazówki dotyczące  przekraczania granicy UE w kierunku wjazdowym do Polski ze zwierzętami lub towarem podlegającym weterynaryjnej kontroli granicznej z państw trzecich (produkty pochodzenia zwierzęcego, produkty złożone, słoma, siano, pasz i pasze lecznicze)

 Sankcje karne

Na podstawie art. 37 ust. 2 ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.2021, poz.306, z późn.zm.) karze grzywny podlega ten, kto będąc podmiotem odpowiedzialnym za przesyłkę zwierząt albo towarów, z wyłączeniem produktów pochodzenia zwierzęcego, produktów złożonych i produktów uzyskanych z produktów ubocznych pochodzenia zwierzęcego, o których mowa w art. 7 rozporządzenia (UE) 2019/2122, oraz małych przesyłek tych produktów, o których mowa w art. 10 tego rozporządzenia:

1. nie informuje o zamiarze przywozu lub tranzytu zwierząt albo towarów przez punkt kontroli granicznej zgodnie z wymaganiami, o których mowa w art. 56 ust. 4 rozporządzenia (UE) 2017/625,
2. nie udostępnia dokumentów i nie składa wyjaśnień związanych z przeprowadzaniem kontroli urzędowej lub wykonywaniem innych czynności urzędowych w punkcie kontroli granicznej zgodnie z art. 49 ust. 1 rozporządzenia (UE) 2017/625 lub w uznanych składach zgodnie z przepisami sekcji 2 rozdziału IV rozporządzenia (UE) 2019/2124,
3. nie wprowadza przesyłki zwierząt albo towarów do zadeklarowanego miejsca przeznaczenia wskazanego w dokumentach, o których mowa w art. 50 rozporządzenia (UE) 2017/625.

 Na podstawie art. 37a  ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej (Dz.U.2021, poz.306, z późn.zm.) karze grzywny, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku podlega ten, kto, przywożąc lub dokonując tranzytu przesyłki zwierząt albo towarów, nie przedstawia takiej przesyłki do kontroli urzędowej lub w celu wykonania innych czynności urzędowych w punkcie kontroli granicznej zgodnie z art. 47 ust. 5 rozporządzenia (UE) 2017/625 lub w uznanych składach zgodnie z art. 27 ust. 1rozporządzenia (UE) 2019/2124.